Τις τελευταίες δεκαετίες, μέσω ενός έξυπνου μάρκετινγκ, το κάπνισμα πούρων έχει αποκτήσει μια διακεκριμένη αύρα, και απευθύνεται σε φαντασιώσεις δύναμης. Είναι επίσης ένας πιο χαλαρωτικός τρόπος από τη βιασύνη ενός τσιγάρου. Τα πούρα περιέχουν νικοτίνη και τις ίδιες καρκινογόνες ενώσεις των τσιγάρων αλλά μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι το κάπνισμα πούρων είναι λιγότερο επιβλαβές από τα τσιγάρα επειδή δεν εισπνέετε.Η λανθασμένη εντύπωση πως πρόκειται για μη βλαπτικό κάπνισμα, αφού «ο καπνός δεν πάει κάτω», οδηγεί καπνιστές να αντικαταστήσουν το τσιγάρο με πούρο. Στο πούρο δεν επιβάλλεται σήμανση σχετική με τους κινδύνους που συνεπάγεται το κάπνισμα, γεγονός που επίσης δίνει την εντύπωση ότι πρόκειται για «ασφαλές» προϊόν. Τα πούρα είναι καλύτερα για την υγεία σας από τα τσιγάρα; Όχι, λένε οι ειδικοί που επισημαίνουν τους πολλούς κινδύνους του καπνίσματος πούρων. Ενώ η παραγωγή, η εμφάνιση και η χρήση πούρων και τσιγάρων διαφέρουν, και τα δύο ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία.
Από τι είναι φτιαγμένα τα πούρα; Σε αντίθεση με τα τσιγάρα, τα πούρα είναι όλα καπνός από μέσα μέχρι το περιτύλιγμα των φύλλων καπνού. Πούρο ονομάζεται κάθε κυλινδρικό καπνικό προϊόν που είναι τυλιγμένο σε φύλλο καπνού ή σε άλλο υλικό που περιλαμβάνει καπνό. Τσιγάρο ονομάζεται κάθε κυλινδρικό καπνικό προϊόν που είναι τυλιγμένο σε χαρτί ή υλικό που δεν περιλαμβάνει καπνό. Αλλά η ουσιαστική διαφορά του πούρου από το τσιγάρο έγκειται στη διαφορετική επεξεργασία του καπνού του, ο οποίος υποβάλλεται σε διαδικασία ξήρανσης και ακολούθως ζύμωσης, στην οποία και οφείλεται το ιδιαίτερο άρωμα και η γεύση του. Κατά τη ζύμωση λαμβάνουν χώρα χημικές αντιδράσεις με τελικό προϊόν τις νιτροζαμίνες (γνωστές ουσίες με καρκινογόνο δράση, ειδικές του καπνού), καθώς και αμμωνία.
Όπως τα τσιγάρα, έτσι και τα πούρα περιέχουν νικοτίνη, την ουσία που μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό στον καπνό. Η ποσότητα νικοτίνης ενός πούρου είναι ανάλογη της ποσότητας του καπνού που περιέχει και συνεπώς εξαρτάται από το μέγεθός του. Ένα πούρο πλήρους μεγέθους μπορεί να περιέχει σχεδόν τόση νικοτίνη όσο ένα πακέτο τσιγάρα, άρα, αν εισπνεύσετε καπνό πούρου, μπορείτε να πάρετε τόση νικοτίνη όση αν καπνίζατε τσιγάρα. Αλλά ακόμα και αν δεν εισπνεύσετε, μεγάλες ποσότητες νικοτίνης μπορούν να απορροφηθούν μέσω του βλεννογόνου του στόματός σας. Επιπλέον, ο καπνός από την καύση του πούρου έχει πιο αλκαλικό pΗ, με αποτέλεσμα να αποδίδεται μεγαλύτερη ποσότητα ελεύθερης νικοτίνης. Άρα τα πούρα μπορεί να είναι τόσο εθιστικά όσο τα τσιγάρα.
Στις ΗΠΑ, τα πούρα που πωλούνται διατίθενται σε τρεις ποικιλίες: μεγάλα, σιγαρίλος και μικρά. Τα μεγάλα πούρα και τα σιγαρίλος αποτελούν το 95% του μεριδίου αγοράς και τα μικρά πούρα μόνο το 5%, σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Πνευμόνων. Οι έφηβοι είναι επιρρεπείς στο να καπνίζουν μικρά πούρα, που πωλούνται συχνά αρωματισμένα. Η χρήση των πούρων σημειώνει ανησυχητική αύξηση ιδίως μεταξύ των νέων, ενώ παλαιότερα τα πούρα ήταν κυρίως μια συνήθεια των μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων -και κατά τεκμήριο πιο ευκατάστατων. Το 2017, πάνω από 1 εκατομμύριο μαθητές λυκείου (σχεδόν το 8%) και σχεδόν το 2% των μαθητών γυμνασίου κάπνιζαν πούρα στις ΗΠΑ και σχεδόν το 50% αυτών των παιδιών χρησιμοποιούσαν προϊόντα γεύσεις που κρύβουν τη σκληρότητα και τη γεύση του καπνού. Μέχρι το 2022, τα πούρα ήταν το δεύτερο πιο συχνά χρησιμοποιούμενο προϊόν καπνού μεταξύ των μαθητών γυμνασίου και γυμνασίου στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων.
Παρά την περίπλοκη διαφημιστική εκστρατεία που συνδέεται με τα πούρα, φαίνεται πως είναι επιβλαβή για την υγεία όσο και τα τσιγάρα. Όπως προαναφέρθηκε, το κάπνισμα του πούρου αποδίδει καρκινογόνες ουσίες (νιτροζαμίνες), αμμωνία, πίσσα, νικοτίνη, μονοξείδιο του άνθρακα, όπως συμβαίνει και με το τσιγάρο, με τη διαφορά ότι εδώ οι ποσότητες είναι πολύ μεγαλύτερες. Μεγαλύτερη είναι και η παραγόμενη περιβαλλοντική ρύπανση. Συγκριτικά με ένα τσιγάρο, ένα μεγάλου μεγέθους πούρο παράγει εικοσαπλάσιο μονοξείδιο του άνθρακα, πενταπλάσια ποσότητα μικροσωματιδίων και διπλάσια ποσότητα πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων.
Το κάπνισμα πούρων μπορεί να προκαλέσει καρκίνους του στόματος και του λαιμού, ακόμα κι αν δεν εισπνεύσετε τον καπνό. Οι καπνιστές πούρων έχουν 27 φορές περισσότερες πιθανότητες από τους μη καπνιστές να παρουσιάσουν καρκίνο του στόματος, 15 φορές περισσότερες πιθανότητες για καρκίνο του οισοφάγου και 53 φορές περισσότερες πιθανότητες για καρκίνο του λάρυγγα. Εάν καπνίζετε πούρα, έχετε 4-10 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνετε από καρκίνο του στόματος, του οισοφάγου ή του λάρυγγα από τους μη καπνιστές. Το κάπνισμα των πούρων συνδέεται επίσης με ασθένειες των ούλων και απώλεια δοντιών. Το βαρύ κάπνισμά τους μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και πνευμονικών παθήσεων, όπως το εμφύσημα και η χρόνια βρογχίτιδα.
Το παθητικό κάπνισμα από πούρα περιέχει τις ίδιες τοξικές χημικές ουσίες με τον παθητικό καπνό του τσιγάρου. Αυτός ο τύπος καπνού μπορεί να προκαλέσει ή να συμβάλει σε καρκίνο του πνεύμονα και σε καρδιακές παθήσεις. Αυξάνει επίσης τον κίνδυνο και τη σοβαρότητα του παιδικού άσθματος, των λοιμώξεων του αυτιού και των λοιμώξεων του αναπνευστικού στα παιδιά. Η περιβαλλοντική ρύπανση που παράγουν τα πούρα είναι μεγάλη. Σε μετρήσεις που έγιναν σε «συμπόσια πούρου» (cigar banquets) έχει βρεθεί ποσότητα μονοξειδίου του άνθρακα ισοδύναμη με αυτή που παρατηρείται σε χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων.
Οι επιπτώσεις στην υγεία του περιστασιακού καπνίσματος πούρων δεν είναι ξεκάθαρες, αλλά το μόνο ασφαλές επίπεδο καπνίσματος πούρων είναι το “μηδέν”, σύμφωνα με τη Mayo Clinic. Αντί να επιλέξετε ανάμεσα σε τσιγάρα και πούρα, οι ειδικοί λένε “σταματήστε τελείως το κάπνισμα”. Ο καλύτερος τρόπος πρόληψης του καρκίνου είναι να μην ξεκινήσετε ποτέ το κάπνισμα και ο δεύτερος καλύτερος να το κόψετε το συντομότερο δυνατό.